یکی از انواع دارایی های دیجیتال که امکان انتقال به دیگران و ذخیره ارزش را دارند توکن نامیده می شوند. توکن ها مبتنی بر فناوری بلاکچین هستند. هر توکن دارای کاربرد انحصاری خود است و ارزش آن وابسته به اهمیت آن برای بشر متفاوت است.
توکن چیست؟
در بازار ارزهای دیجیتال توکن ها(Token) در واقع گروهی از رمزارزها به شمار می روند که فاقد بلاکچین اختصاصی خود هستند و برای ثبت تراکنش های خود از بلاکچین های دیگر استفاده می کنند. از جمله این بلاکچین ها می توان بلاکچین اتریوم، کاردانو و بایننس را نام برد. این بلاکچین ها قابلیت ساخت برنامه های غیرمتمرکز را از طریق قراردادهای هوشمند فراهم می کنند. در این صورت افراد قادر هستند بدون نیاز به طراحی شبکه بلاکچین توکن های مورد نیاز خود را ایجاد کرده و استفاده کنند. پس می توان گفت مهم ترین عامل تمایز توکن ها با کوین ها وجود بلاکچین مستقل است.
بیشتر بخوانید: قرارداد هوشمند ارز دیجیتال چیست؟
هدف از ایجاد توکن
اما علت ایجاد توکن به جای ساخت بلاکچین اختصاصی توسط شرکت ها شامل موارد زیر است:
- کاهش هزینه ها
- راحتی ساخت
- امنیت بالا
- کلاهبرداری
- ایجاد توکن کم هزینه است و افراد تنها با داشتن علم برنامه نویسی و شناخت از قراردادهای هوشمند قادر به ساخت توکن خود خواهند بود. این کار منجر به کاهش هزینه های یک شرکت خواهد شد. همچنین می توانند سرمایه مورد نیاز خود برای فعالیت شرکت را از طریق عرضه اولیه ارزهای دیجیتال جمع آوری کرده و با این کار بلاکچین مستقل شبکه را ایجاد کنند.
- اما دومین دلیل برای ایجاد توکن راحت بودن ساخت آن است. در حالی که برای ایجاد یک بلاکچین نیاز دارید تمامی امکانات لازم را از صفر تا صد آماده نمایید. چنین کاری به یک تیم قوی در برنامه نویسی نیاز دارد. اما برای ساخت توکن نیاز به چنین تیمی نخواهید داشت و تنها کافیست با قراردادهای هوشمند بلاکچین های پلتفرمی آشنا باشید. در این صورت شما قادر خواهید بود توکن خود را در کمتر از چند دقیقه روی بلاکچین های مختلف موجود بسازید.
- اگر به دنبال امنیت بالا در شبکه هستید می توانید بلاکچین ارزهای دیجیتال بزرگ مانند اتریوم را برای تولید توکن خود برگزینید. به طور مثال ارز دیجیتال لینک با وجود اینکه یک پروژه قدرتمند و بنیادی در حوزه رمزارزهاست اما فاقد بلاکچین اختصاصی خود است و به منظور ثبت تراکنش های خود از شبکه بلاکچین اتریوم بهره می برد.
- همانطور که در جریان هستید ایجاد توکن کار بسیار راحتی است. از آنجا که بسیاری از ارزهای دیجیتال به وجود آمده فاقد هدف و کاربرد خاصی هستند، کلاهبرداران نیز دست به ایجاد توکن های ساده و فاقد هدف زده اند تا از این طریق آن را به عنوان یک ارز دیجیتال خوب میان کاربران معرفی کرده و اقدام به کلاهبرداری کنند.
بنابراین به جهت پیشگیری از وقوع چنین کلاهبرداری هایی لازم است تمامی اطلاعات مربوط به هر توکن به طور کامل بررسی گردد.
مهم ترین ویژگی توکن ها
توکن ها با توجه به نوع کاربردی که دارند دارای ویژگی های متفاوتی هستند. اما در حالت کلی تمامی توکن ها روی بستر بلاکچین دارای یک سری ویژگی های مشترک هستند:
- عدم نیاز به اعتماد به دیگران
این ویژگی اصلی ترین ویژگی سیستم های غیرمتمرکز محسوب می گردد. در چنین سیستمی تراکنش ها به صورت غیرمتمرکز انجام شده و هیچ شخص یا نهادی قادر به تایید و یا رد تراکنش ها نیست. تایید و ثبت تراکنش ها با استفاده از دستگاه های ماینینگ انجام می شود. - شفافیت تراکنش ها
تمامی فعالیت های درون شبکه و قوانین قرارداد هوشمند مربوط به توکن توسط اعضای شبکه قابل مشاهده است. - قابل برنامه نویسی
این توکن ها روی پروتکل های نرم افزاری تشکیل شده از قراردادهای هوشمند اجرا می شوند. عملکرد، شیوه تعامل توکن ها و ویژگی های آنها توسط این پروتکل ها مشخص می گردد. - بدون نیاز به مجوز استفاده
نیاز به هیچ مجوز از هیچ نهاد و شخصی برای استفاده از این توکن ها در بستر تعریف شده ندارد.
بیشتر بخوانید: سیستم امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) چیست؟
انواع توکن ها کدامند؟
توکن های ارز دیجیتال به دسته بندی های مختلفی تقسیم می گردند. در ادامه این دسته بندی ها را به شما معرفی می کنیم:
- توکن های مثلی(Fungible)
- توکن های غیرمثلی (Non-fungible)
توکن های مثلی به این مفهوم هستند که هر واحد مشخص از آنها با واحدی دیگر هیچ تفاوتی ندارد. بنابراین واحدهای آنها با یکدیگر قابل تعویض هستند و هیچ یک از دیگری با ارزش تر یا کم ارزش تر نیست. مثلا می توان دلار، ریال، بیت کوین و دیگر اسکناس ها را جزو دارایی های مثلی دانست. زیرا یک اسکناس 10 هزار تومانی با یک اسکناس 10 هزار تومانی دیگر کاملا دارای ارزش یکسانی هستند و می توان آنها را با یکدیگر معاوضه نمود. وقتی شما یک اسکناس 10 هزار تومانی به دوست خود به عنوان قرض می دهید قطعا انتظار نخواهید داشت بعدا دقیقا همان اسکناس را از او پس بگیرید. اما دارایی های غیرمثلی تمام چیزهایی هستند که ابزاری برای مبادله نمی باشند.
به طور مثال گوشی تلفن همراه، لپ تاپ یا ماشین شما جزو دارایی های غیرمثلی به شمار می رود. چرا که اگر مثلا ماشین خود را به دوستتان قرض بدهید انتظار دارید همان را دقیقا پس بگیرید نه یک ماشین دیگر. تابلوی مونالیزا نیز که یک شاهکار از لئوناردو داوینچی است به عنوان یک اثر تاریخی کاملا غیرمثلی به شمار می رود. زیرا قابل معاوضه با یک تابلوی معمولی نیست.
توکن های مثلی به سه دسته تقسیم می شوند:
- توکن اوراق بهادار
دارایی های قابل معامله ثبت شده در نهادهای قانونی که سرمایه گذار بتواند با داشتن آن در یک فعالیت مالی مشارکت کند اوراق بهادار نام دارد.
به طور مثال وقتی یک خانه یا یک شرکت تبدیل به هزاران توکن گردد و همانند سهام میان افراد سرمایه گذار توزیع شود، توکن اوراق بهادار محسوب می گردد. - توکن کاربردی
در حال حاضر بسیاری از توکن های بازار جزو توکن های کاربردی هستند. توکن هایی که به منظور پرداخت هزینه کالا یا خدمات مورد استفاده قرار می گیرند توکن کاربردی به شمار می روند. توکن لینک نمونه ای از یک توکن کاربردی است که امکان پرداخت هزینه خدمات پلتفرم چین لینک را برای کاربران فراهم می کند. - توکن حاکمیتی
کسانی که دارنده این توکن باشند قادر به شرکت در تصمیم گیری ها و رای گیری ها برای آینده یک شبکه خواهند بود. مثلا توکن یونی سواپ یک توکن حاکمیتی به شمار می رود و دارنده آن قادر است در رابطه با مهم ترین تصمیم گیری های این صرافی غیرمتمرکز رای بدهد.
بیشتر بخوانید: توکن غیرقابل تعویض یا NFT چیست؟
توکن های غیرمثلی (NFT)
دارایی های دیجیتالی منحصر به فرد و کمیاب که روی بلاکچین ذخیره و جا به جا می گردند توکن غیرمثلی یا NFT نام دارند. از جمله این نوع توکن ها می توان نام دامنه ها، یک خانه که به شکل یک توکن درآمده، آیتم های بازی های کامپیوتری، آثار هنری دیجیتال، بلیط رویدادهای مختلف و... را نام برد. در عصر امروز بیش از 99 درصد توکن های بازار در دسته توکن های مثلی قرار می گیرند. این توکن ها دارای ارزش مشابه و قابل تعویض هستند. با این وجود توکن های غیرمثلی NFT نیز در حال گسترش هستند و به زودی حجم بزرگی از بازار را از آن خود می کنند.
کیف پول های توکن ها
توکن ها قابل ذخیره روی کلیه کیف پول های پشتیبان کننده از بلاکچین میزبان هستند. به طور نمونه یک توکن اتریومی که روی بلاکچین میزبان اتریوم قرار دارد مانند چین لینک قابل ذخیره روی کلیه کیف پول ها و آدرس های اتریوم است.
جمع بندی
موضوعی که در این مطلب به آن پرداختیم آشنایی با توکن ها و انواع آنهاست. در بازار رمزارزها توکن ها به دسته ای از ارزهای رمزنگاری شده گفته می شود که فاقد بلاکچین اختصاصی خود هستند. بنابراین روی بلاکچین و کیف پول های میزبان ذخیره می گردند. اما در حالت کلی تمام واحدهای ارزی در یک شبکه بلاکچین توکن نامیده می شوند. توکن ها با یک سری کدهای برنامه نویسی و به کار بردن قراردادهای هوشمند به وجود می آیند. مزیت های اصلی استفاده از آنها به جای ایجاد یک بلاکچین اختصاصی، صرفه جویی در هزینه و وقت است. توکن ها انواع مختلفی دارند و در دسته بندی های مختلف قابل تقسیم هستند. اما در حالت کلی به دو دسته بندی غیرمثلی و مثلی تقسیم می گردند.