سیستم بازارهای مالی سنتی به صورت متمرکز عمل می کند. به این مفهوم که جزئیات مالی یک کشور به صورت کاملا متمرکز مورد کنترل مسئولین و مقامات دولت قرار می گیرد. به طور نمونه تصمیمات مربوط به چاپ پول، عرضه و جریان پول ها همگی بر عهده دولت است. اما پیدایش مفهوم دیفای منجر به تغییر این شیوه مدیریتی شده است. در حال حاضر اختیار دارایی های مردم تحت کنترل بانکها و نهادهای تخت اختیار دولت است. مشکل اصلی در این سیستم این است که کنترل آن به صورت کاملا متمرکز در اختیار افرادی خاص است. این متمرکز بودن منجر به افزایش ریسک خطرات ناشی از آن می شود. سیستم دیفای به عنوان یک راهکار جایگزین مشکلات مربوط به سیستم مالی سنتی را برطرف کرده است.
می خواهیم بدانیم دیفای چه تاثیری بر بلاکچین و حوزه ارزهای دیجیتال دارد؟
در نظر بگیرید افراد یا سازمان های کنترل کننده هسته مرکزی سیستم مالی یک کشور برای از بین بردن یک بحران مالی یک استراتژی اشتباه نظیر چاپ بی رویه اسکناس به کار گیرند. این اتفاق ممکن است آگاهانه یا ناآگاهانه رخ دهد. نتیجه این موضوع یک اتفاق فاجعه بار مشابه وضعیت اقتصادی ونزوئلا خواهد بود.
این تصمیم اشتباه توسط دولت ونزوئلا منجر به این شد که مردم این کشور برای خرید یک کالا به جای شمارش پول به دلیل از بین رفتن ارزش آن، آن را وزن کنند. مسئولین دولت این کشور زمانی که با کاهش قیمت نفت و تحریم های شدید آمریکا مواجه شدند تصمیم به چاپ بیش از حد و بی رویه پول خود گرفتند. نتیجه آن تورم یک میلیون درصدی شد. دیفای و ایده آن یک روش برای جلوگیری از وقوع چنین اتفاقاتی است.
بیشتر بخوانید: فناوری بلاکچین چیست و چه کاربردی دارد؟
دیفای چیست؟
منظور از دیفای (DeFi) ارائه خدمات مالی شبکه به صورت کاملا غیرمتمرکز در اختیار کاربران توسط یک سیستم مالی غیرمتمرکز است. سیستم غیرمتمرکز سیستمی است که مورد نظارت هیچ سازمان یا شخصی نیست.
یکی از افراد فعال در حوزه آی تی و اقتصاد دان به نام پرفسور فیلیپ سندنر تعریف مفهوم دیفای را اینگونه می گوید:
|
"دیفای(DeFi) یک اکوسیستم متشکل از اپلیکیشن های ساخته شده روی دفترهای توزیع شده بلاکچین عمومی است که به منظور سهولت خدماتی مالی پرمیشن لس(Permissionless) کاربرد دارند. " |
پرمیشن لس در واقع بلاکچین هایی عمومی هستند که عضویت، تعامل و استفاده از آنها بدون اجازه انجام می شود. مبادلات در سیستم غیرمتمرکز بدون دخالت و نظارت شخص ثالث به ثبت می رسد. افراد سازنده سیستم دیفای روی شبکه بلاکچین اتریوم یک سیستم بین المللی غیرمتمرکز طراحی و ایجاد کردند که کاربران قادرند در آن مشارکت داشته باشند.
یک مثال ساده تر برای درک مفهوم دیفای شرکتی است که هیچ گونه کنترل و نظارتی روی فعالیت پرسنل خود ندارد. اما به کارگیری چنین سیستمی چه فوایدی دارد؟
در سازمان های متمرکز یک سری افراد مشخص محدودیت ها و قوانینی را برای کاربران خود ایجاد می کنند. کاربران مجبور به پیروی از این قوانین از پیش تعیین شده هستند. در این گونه سازمان ها احتمال اینکه کلاهبرداری رخ دهد نسبت به سازمان های غیرمتمرکز بسیار زیاد است. در سیستم های دیفای امکان تنظیم قرارداد هوشمند مورد نظر شما را فراهم می کنند. در این سیستم از استیبل کوین ها استفاده می گردد. زیرا ارزش این دسته از ارزهای دیجیتال همیشه ثابت و برابر با ارزش ارزهای فیات است.
بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال چیست؟
مهم ترین کاربردهای دیفای
سیستم دیفای به دلیل دارا بودن قابلیت های بسیار زیاد کاربردهای مهم زیادی دارد. از جمله آنها می توان موارد زیر را نام برد:
- دریافت وام و وام دهی
بازارهای مالی غیرمتمرکز معمولا به عنوان یک پل ارتباطی میان افراد محسوب شده و کاربران می توانند از خدمات این بازارهای برای دریافت و یا پرداخت وام به دیگر کاربران بهره مند شوند. اما پیش از هر چیز برای انجام این کار نیاز به داشتن مبلغ مشخصی حساب سپرده در شبکه دیفای خود خواهید داشت. میزان سود دریافتی در این شبکه توسط وام دهندگان مشخص می گردد. پس از انجام مراحل گفته شده مبلغ مورد نظر به حساب شما واریز می شود. - خدمات مالی
از آنجا که شبکه دیفای خدمات مالی متنوعی ارائه می کند دیگر نیازی به مراجعه به بانک و سازمان های متمرکز نخواهید داشت. به عبارت دیگر دیفای به عنوان یک سیستم اقتصاد مالی غیرمتمرکز منجر به سهولت مراحل انجام معاملات مالی شده است. زیرا در این سیستم انجام امور مالی توسط هیچ شخص یا نهاد شخص ثالثی قابل ردیابی و کنترل نیست. - صرافی های غیرمتمرکز
از دیگر خدمات مالی دیفای به کارگیری آن در صرافی های غیرمتمرکز (DEX) است. مدیریت فعالیت های کاربران توسط قوانین و پروتکل های از پیش تعیین شده در قرارداد هوشمند انجام می شود. به بیان دیگر قراردادهای هوشمند شامل توافق میان کاربران نیز می شود. بنابراین در سیستم صرافی های غیرمتمرکز امکان خرید و فروش و سرمایه گذاری ارزهای دیجیتال را در بستری غیرمتمرکز و بدون کنترل و نظارت سازمان یا ارگانی خاص برای شما فراهم می کند.
ویژگی های شبکه دیفای
- غیرمتمرکز بودن
- امور مالی غیرمتمرکز کاملا شفاف
- سریع بودن
- قابل برنامه ریزی و اتوماسیون سازی
- عدم نیاز به مجوز پلتفرم های وام دهی دیفای
- اعتماد به کدها به جای افراد و سازمان ها
- ترکیب پذیری پلتفرم های دیفای
- تعامل پذیری پلتفرم های دیفای
بیشتر بخوانید: آنچه باید درباره صرافی های ارز دیجیتال بدانید.
مزایای استفاده از سیستم دیفای
این سیستم و استفاده از آن مزیت هایی را برای کاربران به همراه دارد:
- انعطاف پذیری
- قابلیت تعامل پذیری زیاد
- طراحی ساده و کاربردی شبکه
- ارائه خدمات توزیع شده به صورت رایگان
معایب شبکه دیفای
اگرچه دیفای مزایا و خدمات منحصر به فردی در اختیار کاربران خود قرار می دهد اما شبکه غیرمتمرکز دیفای ضعف هایی هم دارد که لازم است آنها را بشناسیم:
- نقدینگی کم در دیفای
یکی از مهم ترین معایب پروژه های دیفای کم بودن میزان نقدینگی آنهاست. میزان ارزش کل سرمایه ای که روی پروژه های دیفای سرمایه گذاری شده است بیش از 12 و نیم میلیارد دلار بوده است. با این حال نسبت به سرمایه سپرده گذاری شده در سیستم های مالی سنتی بسیار کم است. - احتمال ایجاد خطا در قراردادهای هوشمند
این احتمال وجود دارد در زمان انجام تنظیمات و اجرای قراردادهای هوشمند با مشکلاتی مواجه شویم. از طرفی تغییرات اعمال شده روی شبکه دیفای با گذشت زمان گاها منجر به لغو قرارداد هوشمند و از دست دادن سرمایه تان خواهد شد. - مقیاس پذیری
پروژه های دیفای به دلیل مشکل مقیاس پذیری بلاکچین با دو مشکل عمده افزایش مدت زمان تایید معاملات و بالا رفتن هزینه انجام معاملات مواجه خواهند شد.
به طور مثال شبکه اتریوم در هر ثانیه قادر به پردازش فقط 13 معامله است. این در حالی است که در پلتفرم های متمرکز در هر ثانیه هزاران تراکنش پردازش می شوند. - مسئولیت سرمایه به عهده سرمایه گذار است
از آنجا که سیستم های امور مالی غیرمتمرکز مسئولیت دارایی ها را از واسطه ها به خود افراد انتقال می دهند در صورت رخداد کوچکترین اشتباه ممکن است خسارت غیرقابل جبرانی به دارایی و سرمایه کاربران وارد شود.
در چنین حالتی هیچ بانک یا سازمانی وجود ندارد تا بتوانید ضرر از دست رفته خود را جبران کنید.
بیشتر بخوانید: قرارداد هوشمند در ارز دیجیتال چیست؟
آیا سرمایه گذاری روی دیفای امنیت دارد؟
با وجود مزیت های بسیار زیاد و حذف واسطه ها در انجام امور مالی اما به اندازه سیستم های مالی متمرکز امن نیست. ویژگی تمرکززدایی به اندازه جذابتی که برای بسیاری از سرمایه گذاران دارد می تواند خطرناک نیز باشد. دلیل آن این است که در صورت کلاهبرداری خود سرمایه گذار مسئول دارایی از دست رفته اش خواهد بود. با این وجود دیفای یکی از محبوب ترین پروژه های ارز دیجیتال محسوب شده و همچنان کاربرانش رو به افزایش است.
در شبکه دیفای به دلیل استفاده از تکنولوژی قرارداد هوشمند و فناوری امن بلاکچین درصد ایجاد خطا بسیار کم است.
جمع بندی
دیفای یا سیستم امور مالی غیرمتمرکز با حذف واسطه ها تلاش می کند خدمات مالی مورد نیاز کاربران را ارائه کند. در واقع سیستم دیفای امکان انجام تراکنش های مالی را به صورت آزادانه و بدون کنترل و نظارت دیگر افراد در اختیار کاربران قرار می دهد. این سیستم روی بلاکچین هایی اجرا می شود که از قرارداد هوشمند استفاده می کنند. در حال حاضر اتریوم به عنوان بزرگ ترین میزبان دیفای به شمار می رود. به طور کلی سیستم دیفای تحول بزرگی در سیستم های مالی به وجود آورده است.