اگر جزو فعالان حوزه کریپتوکارنسی باشید حتما تا به حال واژه فورک، سافت فورک و هاردفورک به گوشتان خورده است. برای درک بهتر مفهوم فورک لازم است با این اصطلاح تخصصی در بلاک چین آشنا شوید. در ادامه این مطلب می خواهیم شما را با مفهوم فورک در بلاک چین و انواع فورک آشنا کنیم.

فورک در بلاک چین چیست؟

معنای واژه Fork در زبان انگلیسی چنگال است و در اصطلاح فورک به معنی انشعاب است. اما دلیل استفاده از واژه فورک در بلاک چین و دنیای کریپتوکارنسی چیست؟ به طور کلی فورک در بلاک چین دو معنی اصلی دارد:

  • ایجاد تغییر در بلاک چین یک ارز دیجیتال
  • فرآیند شکسته شدن یک بلاک چین و حرکت هر شاخه آن در دو مسیر جداگانه

در بلاک چین ارزهای دیجیتال دو حالت انشعاب وجود دارد: هارد فورک و سافت فورک.

هارد فورک در بلاک چین نوعی بروزرسانی در نرم افزار شبکه بلاک چین است که با نسخه قدیمی سازگار نیست. در صورت وقوع هارد فورک کلیه اعضای بلاک چین لازم است نرم افزار خود را به روزرسانی کرده تا بتوانند در فرآیند تایید تراکنش ها و ثبت بلاک ها شرکت کنند. علاوه بر این قابلیت دریافت بلاک های ارسالی از سمت نودهای به روزرسانی شده را داشته باشند. اما فرآیند سافت فورک یک بروزرسانی سازگار با نسخه قبلی است. به این مفهوم که در عمل سافت فورک برخی از شرکت کنندگان می توانند نسخه جدید را نصب نکنند.

بیشتر بخوانید: فناوری بلاکچین چیست و چه کاربردی دارد؟

آشنایی با انواع فورک در بلاک چین

به طور کلی دو نوع فورک در بلاک چین رخ می دهد. هر کدام از این فورک ها دارای ویژگی های خاص مربوط به خود هستند. فورک ها در بلاک چین به دو گروه کلی هارد فورک و سافت فورک قابل تقسیم هستند. در ادامه این مطلب هر کدام را به شما معرفی می کنیم.

سافت فورک(Soft Fork) چیست؟

به آن دسته از فورک های سازگار با نسخه قبلی یا backwards compatible سافت فورک گفته می شود. حال می خواهیم بدانیم چگونه این اتفاق رخ می دهد؟

در واقع در زمان وقوع سافت فورک الزام برای به روزرسانی نرم افزار توسط تمامی اعضای شبکه نیست. تنها کافیست اکثر اعضا اقدام به بروزرسانی نرم افزار خود با نسخه جدید بلاک چین کنند.

در سافت فورک امکان انجام اعتبارسنجی و تاییدیه ها فراهم شده است.

از نمونه سافت فورک ها می توان موارد زیر را نام برد:

  • BIP66: به منظور اعتبارسنجی امضای شبکه بیت کوین مورد استفاده قرار می گیرد.
  • P2Sh: جهت اضافه کردن قابلیت آدرس های چند امضایی روی شبکه بیت کوین مورد استفاده قرار می گیرد.

سافت فورک ارز دیجیتال چیست

بیشتر بخوانید: قرارداد هوشمند ارز دیجیتال چیست؟

هارد فورک(Hard Fork) چیست؟

نوعی از تغییرات نرم افزاری شبکه که سازگاری با نسخه قدیمی خود نداشته باشد سافت فورک یا به اصطلاح not backward compatible گفته می شود. در این روش پس از ایجاد هاردفورک لازم است تمامی شرکت کنندگان شبکه نرم افزار خود را به روزرسانی کنند. تنها در این صورت می توانند فعالیت هایی نظیر تایید تراکنش ها و اعتبارسنجی شبکه را انجام دهند. در صوت عدم به روزرسانی نرم افزار توسط هر نود در شبکه، آن نود از شبکه جدا شده و فعالیتش متوقف می شود. هر هاردفورکی که در شبکه رخ می دهد شبکه به دو شاخه کاملا جداگانه تقسیم می گردد. در چنین حالتی بلاک چین قدیمی در صورت فعال بودن اعضای خود همچنان به فعالیتش ادامه خواهد داد.

از نمونه هاردفورک های معروف رخ داده در شبکه بلاک چین اتریوم کلاسیک و بیت کوین کش هستند.

هارد فورک چیست

انواع هاردفورک

هاردفورک ها به دلیل ایجاد تغییرات در شبکه به سه نوع تقسیم می گردند:

هارد فورک برنامه ریزی شده

 Planned Hard Forks یا همان هاردفورک برنامه ریزی شده یک مفهوم مورد استفاده در برنامه بلند مدت پروژه است. در این شبکه تمامی اعضا ملزم هستند آپدیت و به روزرسانی شوند. هدف اصلی از این بروزرسانی ایجاد تغییرات در ویژگی های بلاک چین است. در این روش هاردفورک کل بلاک چین قدیمی از بین می رود و هیچ شرکت کننده ی دیگری ندارد. یکی از هاردفورک های اتریوم بیزانس نام داشت. این به روزرسانی در اکتبر سال 2016 رخ داد و به عنوان فاز اول اتریوم 2 بود. اصلی ترین هدف این فورک یکپارچه سازی تراکنش های خصوصی و بهبود مقیاس پذیری بود.  

هارد فورک بحث برانگیز

این نوع هاردفورک در اثر عدم توافق اعضای شبکه برای تغییرات رخ می دهد. در چنین حالتی عده ای از اعضای شبکه با تعریف یک زنجیره جدید روی شبکه اقدام به ایجاد کدهای مورد نظر خود می کنند. از نمونه هاردفورک بحث برانگیز می توان بیت کوین کش و اتریوم کلاسیک را نام برد.

انواع هارد فورک

هارد فورک مشتق شده

در این هاردفورک هر کس قادر است با استفاده از کد منبع بیت کوین اقدام به ایجاد یک رمزارز جدید کند. کسی که رمزارز جدید را خلق کرده قادر به افزودن ویژگی های جدید به ارز خود است. لایت کوین نمونه ای از هاردفورک مشتق شده است. لایت کوین در واقع همان فورک بیت کوین بود. به کاربردن الگوریتم Scrypt، کاهش مدت زمان ساخت بلاک از 10 به 2.5 دقیقه، افزایش تعداد سکه ها به 84 میلیون در صورتی که تعداد سکه های بیت کوین 21 میلیون است.

بیشتر بخوانید: آشنایی با مفهوم ارز دیجیتال

علت ایجاد فورک

انشعاب در شبکه بلاک چین ممکن است به دلایل مختلف رخ دهد. سه دلیل عمده ایجاد انشعاب در بلاک چین عبارتند از:

  • به روز رسانی جهت افزودن قابلیت های جدید
    در بیشتر موارد فورک به منظور افزودن قابلیت های جدید به شبکه بلاک چین ایجاد می شوند. زیرا شبکه بلاک چین نیز مانند هر نرم افزار دیگری نیاز به بروزرسانی و ارائه خدمات جدید به کاربران خود می باشد.
  • برگشت سرمایه و اعتماد اعضا شبکه
    در سال 2016 در شبکه بلاک چین اتریوم به دلیل وجود یک رخنه امنیتی بیش از میلیون ها دلار دارایی کاربران به سرقت برده شد. با وقوع این اتفاق اتریوم مجبور شد فورک ایجاد کند. طی آن فورک تمامی اعضای شبکه به شبکه جدید انتقال یافتند. نسخه قدیمی اتریوم به نام اتریوم کلاسیک تغییر یافت و برخی از اعضای شبکه بدون بروزرسانی در همان جا باقی ماندند.
  • اختلاف فنی
    به دلیل وجود نظرات مختلف در رابطه با مقیاس پذیری بیت کوین فورک بیت کوین کش رخ داد. آن دسته از کاربران که رضایت کافی از سرعت معاملات بیت کوین نداشتند اقدام به ایجاد تغییرات بزرگ در شبکه بیت کوین کردند که در نهایت شبکه بیت کوین کش را با سایز بلاک بزرگتر و قوانین جدید ایجاد کردند.

سوالات متداول درباره فورک ارز دیجیتال

  • فورک در بلاک چین چیست؟
    انشعاب صورت گرفته در بلاک چین ارز دیجیتال به منظور ایجاد تغییر در پروتکل های شبکه یا افزودن قابلیت های جدید به شبکه فورک نام دارد.
  • انواع فورک کدامند؟
    به طور کلی دو نوع فورک در بلاک چین رخ می دهد:
    هارد فورک و سافت فورک
  • آیا فورک قیمت ارز دیجیتال را تغییر می دهد؟
    فورک های قوی این قابلیت را دارند که قیمت یک رمزارز را بالا برده و یا باعث سقوط و نابودی یک رمزارز شوند.
  • آیا فورک بستر بلاک چین را تغییر می دهد؟
    ویژگی اصلی بلاک چین ها این است که در شبکه بلاک چین هیچ چیز قابل تغییر نیست اما این موضوع تا زمانی که مورد پذیرش افراد باشد صدق می کند. قوانین یا همان پروتکل های درون شبکه شامل سرعت تراکنش ها، اندازه هر بلاک و ... کاملا مشخص بوده اما در صورت نیاز بر اثر فرآیند فورک تغییر می کنند. فورک ها به دلیل ایجاد تغییرات در شبکه یک شبکه بلاک چین جدید ایجاد می کنند. گاهی ممکن است برای رفع یک مشکل در شبکه بلاک چین فورک رخ داده و بلاک چین جدید ایجاد شود.

بیشتر بخوانید: توکن غیرقابل تعویض یا nft چیست؟

در دنیای رمزارزها و بلاک چین برای ایجاد تغییر در پروتکل ها و یا افزودن قابلیت های جدید نیاز به فورک خواهیم داشت. بنابراین فورک ها بخش جدایی ناپذیر از شبکه به شمار می روند. فورک ها در واقع منجر به بهبود وضعیت شبکه بلاک چین و رشد آن می شوند. در این صورت افراد این امکان را دارند تا در یک محیط غیرمتمرکز آزادانه عمل کرده و تصمیم گیری کنند.